Wat jij moet weten over hongersnood
Droogte en conflicten houden de Hoorn van Afrika in hun greep. Hierdoor staan meer dan 14 miljoen mensen in Somalië, Ethiopië en Kenia (bijna heel de Nederlandse bevolking!) op de rand van de hongerdood. En daar niet alleen. Ook in de Sahel-regio in Afrika, Afghanistan en daarbuiten neemt extreme honger toe… Hongersnoden zijn geen nieuw fenomeen, maar ze zijn wel te voorkomen. Hoe komt het dan dat mensen nog steeds verhongeren? We hebben vier feiten op een rijtje gezet.
1: Hongersnood veroorzaakt door overbevolking?
Veel mensen denken dat hongersnood het gevolg is van overbevolking en dat we wereldwijd teveel monden hebben om te voeden.
Dit is een misvatting die helemaal teruggaat tot een essay uit 1798 waarin de Engelse filosoof Thomas Malthus betoogt dat de bevolkingsgroei onvermijdelijk sneller zal zijn dan wat de beschikbare hulpbronnen kunnen leveren.
De realiteit is echter vele malen gecompliceerder. De oplossing ligt namelijk in vroegtijdige aanpak van de echte oorzaken van hongersnood: conflict en droogte. Ook is het essentieel om vroeg in actie te komen, nog vóórdat een officiële hongersnood is uitgeroepen.
2. HONGERSNOOD WORDT NIET ALTIJD VEROORZAAKT DOOR NATUURRAMPEN
De gevolgen van de klimaatcrisis hebben een grote impact op de wereldwijde voedselketen. In Oost-Afrika, bijvoorbeeld, heerst extreme droogte die een enorme invloed heeft op voedselzekerheid voor miljoenen mensen. De situatie is daar zo schrijnend dat naar schatting iedere 48 seconden iemand aan sterft aan ondervoeding.
De wereldwijde voedselcrisis is niet alleen het gevolg van natuurrampen. Ook oorlog, geweld en conflict werken honger in de hand. In Zuid-Soedan bijvoorbeeld worden aanvoerroutes van voedsel afgesneden, waardoor grote voedseltekorten ontstaan en voedselprijzen de pan uit rijzen. Ook worden oogsten vernietigd, wordt hulpverlening belemmerd en worden hulpverleners soms zelfs aangevallen. Op die manier wordt honger ingezet als oorlogswapen ter onderdrukking van de bevolking.
Een nieuw probleem is dat het aanhoudende conflict tussen Rusland en Oekraïne de voedselprijzen in andere crisisgebieden opdrijft. Oekraïne is namelijk een essentiële schakel in de wereldwijde voedselketen en wordt ook wel de graanschuur van de wereld genoemd. Door de oorlog wordt de broodnodige export van dit graan gedwarsboomd naar landen waar armoede heerst. Met alle gevolgen van dien.
3. WE MOETEN IN ACTIE KOMEN VOORDAT HONGERSNOOD WORDT UITGEROEPEN
Het waarschuwingssysteem voor hongersnoden – beter bekend als de Integrated Food Security Phase Classification (IPC) – gaat uit van 3 criteria voordat een hongersnood wordt uitgeroepen (niveau 5):
- 1 op de 5 huishoudens in een bepaald gebied heeft te kampen met extreme voedseltekorten
- Tenminste 20% van de bevolking is acuut ondervoed
- Dagelijks sterven ten minste twee op de 10.000 mensen aan de gevolgen van honger
Dit betekent dat tegen de tijd dat een hongersnood wordt uitgeroepen, mensen al verhongeren en sterven. Wereldwijd zijn er verschillende regio’s die op niveau 3 en 4 zitten en nu hulp nodig hebben. Voor hen is er geen tijd om te wachten, en zonder onmiddellijke noodhulp groeien deze gebieden uit tot niveau 5 en zullen er mensen blijven sterven.
4. HONGERSNOOD GAAT NIET ALLEEN OVER HONGER
Een hongersnood betekent niet alleen dat mensen letterlijk sterven van de honger.
Hongersnoden vernietigen de toekomst. We weten dat ondervoeding dodelijk is, vooral bij baby’s en jonge kinderen. Diegenen die het overleven, hebben vaak jarenlang last van de gevolgen van ondervoeding op hun gezondheid en ontwikkeling.
Hongersnood werkt conflict, geweld en onveiligheid in de hand. Wereldwijde bedreigingen komen voort uit armoede en politieke en economische instabiliteit. Conflicten breiden zich uit in hongersnoodgebieden en plaatsen waar mensen niet genoeg te eten hebben.
Hongersnood vernietigt samenlevingen. Er is het risico een hele generatie aan honger te verliezen, terwijl die generatie juist de hoop is op een vreedzamere en stabielere toekomst.
WAAR EEN WIL IS, IS EEN WEG!
Een hongersnood is de rekening die we betalen voor het niet in actie komen op het moment dat dit nodig is. We kunnen wereldwijde honger voorkomen, maar dan moeten we handelen voordat het te laat is.
Noodhulp kan miljoenen levens redden. Maar het is niet genoeg: er moet meer steun komen voor hulp, sneller worden gereageerd op de eerste signalen van hongersnood en de toegang tot mensen in nood moet worden verbeterd.
Ook moet de bron van het probleem worden aangepakt. Als wereldleiders niet de politieke wil kunnen opbrengen om een einde te maken aan de oorlogen die vandaag de dag chaos en honger veroorzaken, zal hongersnood altijd op de loer liggen in onze toekomst.
