Honger, armoede en gesloten kampen: het inhumane migratiebeleid van Griekenland 

‘Eén keer per week is er melk voor kinderen. Ik moet mijn baby met honger in bed leggen.’ Dit zijn de woorden van Anna, moeder van drie kinderen. Net als duizenden andere mensen op de vlucht in Griekenland, heeft Anna te maken met honger. Het is een van de ernstige gevolgen van het uitgeklede migratiebeleid van de Griekse overheid.

Sinds 2014 zijn meer dan 1,3 miljoen vluchtelingen, asielzoekers en migranten via land en zee door en naar Griekenland gereisd. Meer dan 2.470 mensen stierven bij die poging. In maart 2024 waren er bijna 26.000 asielzoekers in Griekenland, waarvan naar schatting 9.500 personen op de eilanden en bijna 16.500 personen op het vasteland verblijven.

Toenemende honger

Van de mensen aan wie wij samen met partner Intersos voedsel uitdelen, heeft 60% maar 1 tot 3 keer per week toegang tot voedsel, blijkt uit een gepubliceerd rapport van Intersos Griekenland. Ruim de helft van hen is kind, waarvan 1 op de 3 jonger is dan 4 jaar. Ondervoeding kan bij jonge kinderen ernstige gevolgen hebben voor de fysieke en mentale ontwikkeling.

Het is onvoorstelbaar dat we vandaag de dag in Griekenland, in Europa, praten over voedselonzekerheid en vragen om het voor de hand liggende: het recht van ieder mens op toegang tot een bord eten per dag.

Dr. Apostolos Veizis, algemeen directeur van Intersos

Afschrikbeleid

De Griekse regering voert een steeds strenger migratiebeleid, en zowel erkende vluchtelingen als personen met een afgewezen asielaanvraag krijgen amper ondersteuning van de staat. Het Griekse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft april vorig jaar aangeven in 2022 meer dan 260.000 mensen te hebben verhinderd Griekenland in te komen. Ter vergelijking: in heel 2023 vroegen 64.084 mensen asiel aan in Griekenland.

Naast pushbacks, wordt de Griekse overheid beschuldigd van zogenoemde ‘push forwards’: door het zo slecht organiseren van opvang en integratie ‘dwingen’ zij asielzoekers om door te reizen naar West-Europese landen.

De leefomstandigheden in asielzoekerscentra zijn vaak erbarmelijk. Er is onvoldoende toegang tot medische zorg, voedsel en onderwijs. Door administratieve problemen kan het soms maanden duren voordat mensen op de vlucht zich kunnen registreren als asielzoeker – met alle nadelige gevolgen van dien. Ook worden mensen die erkend zijn als vluchteling op de Griekse eilanden nu amper geholpen. De Griekse overheid verwacht van hen dat ze zichzelf kunnen redden, maar zonder inkomen is dat onmogelijk.

We maken ons grote zorgen

Nu Griekenland voor veel mensen niet meer alleen een poort naar Europa is, maar ook een land van langer verblijf is geworden, ontstaan er nieuwe problemen. Bij ongewijzigd Europees en Grieks beleid zal de situatie onvermijdelijk verder verslechteren.

Veel asielzoekers zijn dakloos of verblijven in onzekere opvanglocaties. Voor dakloze alleenstaande minderjarigen is te weinig begeleiding – er zijn veel situaties bekend waarin deze kwetsbare jonge vluchtelingen crimineel en/of seksueel worden uitgebuit.

Op Lesbos maken vluchtelingen en hulporganisaties zich grote zorgen over de komst van het nieuwe Closed Camp Access Center: een gesloten vluchtelingenkamp, waar mensen soms jarenlang niet in of uit kunnen en beroofd worden van hun vrijheid. De mentale gezondheidszorg van vluchtelingen op Lesbos laat al langer te wensen over; met de komst van een gesloten kamp zal hun mentale welzijn naar verwachting alleen maar verslechteren.

Criminalisering van hulpverlening

Journalisten en hulpverleners die werken in Griekenland hebben te maken met tegenwerking en intimidatie. Hulpverleners worden aangeklaagd door de Griekse overheid voor het bieden van hulp aan asielzoekers en vluchtelingen die zij redden op zee. Deze criminalisering van hulpverleners zou wederom het doel hebben om hulpverlening af te schrikken. Het heeft ertoe geleid dat er geen maatschappelijke organisaties reddingen uitvoeren op de zee tussen Turkije en Griekenland, met alle dodelijke gevolgen van dien.