Tegen de moedeloosheid: kijk eens wat vaker voorbij het nieuws
Nederlanders worden steeds somberder van het nieuws. Niet gek: met zoveel oorlog en conflicten wereldwijd is er genoeg om somber van te worden. Maar kunnen we hier ook een positiever verhaal tegenover zetten? Communicatiewetenschapper Mirjam Vossen gelooft van wel. Sterker nog: op heel veel gebieden vinden er hoopvolle ontwikkelingen plaats die het nieuws vaak niet halen. Lees erover in haar column.
Word je somber van het nieuws? Je bent niet de enige. Ruim 40 procent van de Nederlanders zegt dat het nieuws hen een pessimistisch gevoel geeft over de staat van de wereld. Meer dan een kwart probeert het nieuws zelfs deels of helemaal te vermijden. Logisch misschien, want het lijkt alsof het alleen maar slechter gaat: oorlogen in Gaza en Oekraïne, de dreiging van klimaatverandering en zelfs de angst voor een groter conflict met Rusland. En dan zijn er ook nog de beelden van hulporganisaties die ons met hartverscheurende verhalen oproepen tot actie.
Geen wonder dat we moedeloos worden. Het voelt soms alsof al die inspanningen niets uithalen, want de problemen lijken zich maar op te stapelen. Maar wacht eens even: is dat beeld eigenlijk wel compleet?
Wat het nieuws níét laat zien
Nieuws lijkt ons een spiegel voor te houden van de wereld, maar in werkelijkheid toont het vooral de uitzonderingen: alles wat nu, plotseling en spectaculair misgaat. Wat je nauwelijks ziet, is de langzame vooruitgang die vaak onder de radar blijft. Want ja, terwijl camera’s op rampen en conflicten gericht staan, gebeurt er veel waar je wél hoop uit kunt halen.
Neem kindersterfte. Tweehonderd jaar geleden haalde bijna de helft van de kinderen hun vijfde verjaardag niet. Vandaag is dat cijfer wereldwijd gedaald tot minder dan één op de vijfentwintig. Ook in de armste landen is de kindersterfte de afgelopen dertig jaar met twee derde teruggedrongen. Hoe dat kan? Vaccinaties, schoon water en betere medische zorg spelen daarin een sleutelrol.
Het effect van die vooruitgang is enorm. Vaccinaties hebben miljoenen levens gered. Schoon water betekent dat kinderen niet meer sterven aan diarree. En onderwijs – bijna alle kinderen wereldwijd gaan nu naar de basisschool – zorgt voor gezondere generaties, vooral wanneer meisjes de kans krijgen om langer te leren.
De volgende keer dat het nieuws je neerslaat, probeer dan verder te kijken dan de headlines
Mirjam Vossen
Hulp doet ertoe
En die noodhulp waar we soms moedeloos van worden? Die maakt deel uit van dit stille succes. Nee, hulp stopt conflicten niet. Maar het biedt wel overlevingskansen: schoon water, voedsel, medische zorg, vaccinaties en onderwijs zorgen dat mensen een toekomst kunnen opbouwen, zelfs in de meest uitzichtloze omstandigheden.
Het probleem is dat deze langzame, gestage vooruitgang geen ‘nieuws’ is. Zodra een ramp uit het zicht verdwijnt, is het alsof de vooruitgang die daarop volgt niet bestaat. Toch is die hoopvolle kant cruciaal om te zien – juist omdat moedeloosheid de grootste vijand is van verandering.
Dus de volgende keer dat het nieuws je neerslaat, probeer dan verder te kijken dan de headlines. Achter al het drama gaat een wereld schuil die stap voor stap vooruitgaat. En dat is een beeld dat we ons allemaal vaker voor ogen mogen houden.
Over de auteur: Mirjam Vossen is onderzoeker, adviseur en spreker. Zij is nieuwsgierig naar de impact van beeldvorming door de media, en vindt het belangrijk dat de media en maatschappelijke organisaties meer communiceren over bemoedigende trends. Meer weten? Ga naar haar website.